Loiolako Basilika ireki da barruko zaharberritzea amaitu ondoren

Uztarria.com 2002ko uzt. 19a, 15:07

Loiolako Basilikako barrualdean bi urte hauetan (2001-2002) egin diren zaharberritze lanak kupulan, danborrean eta lurzoruan egin dira. 992.000 euroko aurrekontua izan dute obrek eta 19 hilabete behar izan dira lanak bukatzeko. Aldundiak Eskualdeen garapeneko Fondo Europarretik diru laguntzak eskuratu ahal izan ditu. Gaur, uztailaren 19a, aurkeztu dute Basilika berrituta Gipuzkoako Foru Aldundiko eta zaharberritze lanak egin dituen C.P.A enpresako (Conservación de Patrimonio Artistico) arduradunek. Aurkezpenean Luis Mari Bandres Aldundiko kulturako diputatua, Graviela Vives Aldundiko Jabego historiko-artistiko, artxibo eta museo ondareen zerbitzuko burua, Luis Astrain Aldundiko arkitektura zerbitzuko burua, Enrique Aizpurua obraren zuzendariak eta Jose Maria Cabrera enpresa ahaolkularia izan dira. Aurkezpen ekitaldian Jesusen Lagundiari XIX. mendeko grabatu bat oparitu dio Gipuzkoako Foru Aldundiak, Basilika itxita izan den denboran jasandako trabengatik.

Loiolako Basilikaren barrualdeko zaharberritze lanetan garrantzia handieneko lanak barrukaldeko kupulan egin dira. Kulturako diputatuaren esanetan, "barrualdea oso zikindua eta narriatua zegoen eta, hortaz, monumentua ezin zen bere edertasun osoarekin ikusi. Pitzadura handi samarrak zeuzkan, gatz arrastoak eta ezkatak ere bai, leku batzuetan irekitzen hasia zegoen, prestakin geruzan, polikromian eta urreztatuetan galera nabariak zituen, pieza asko askaturik zeuden, erortzeko arriskuan, eta azaleko geruzetan zikinkeria asko ziuen itsasita".

Kupularen zaharberritze lanak aurrera eramateko talde multidisziplinar bat osatu zen, egiteko anitz eta ezberdinak zeudelako. "Gaiaren konplexutasuna eta berezitasuna ikusita, nabaria zen ikuspegi multidiziplinarrarekin jokatu behar zela, arkitekturako pieza bikain bezain bakana lantzeko ikuspegi orokorra galdu gabe" gaineratu du Luis Mari Bandresek. Lehengo lanak egiteko, Aldundiko Arkitektura Zerbitzuak Batzorde Tekniko aholku-emaile bat antolatu zuen, lanatalde batek osatua. Talde honek ateratako ondorioak 1999an egin zen aurre proiektuan jaso ziren eta egin diren lanak hantxe jasotako baldintzekin egin dira. Aurreproiektuan, kupularen barrualdea erabat zaharberritzea, behe-oineko paramentuen eta zoladuraren tratamendua egitea eta argiteria orokor berria jasotzen ziren.

"Zikin asko zuen kupulak pilatuta eta jatorrizko urrearen %90a izkutatzen zuen zikinak", azaldu du aurkezpenean Enrique Aizpurua arkitektuak. Katak egiten hasi zirenean, zaharberritze lanei ekin aurretik, XVIII. mendeko margoei gainetik XIX. mendean berriztatze lan bat eginez berriro margotuta zegoela ohartu ziren. Orduan eztabaida izan zuten obra aurrera eraman dutenen artean, XVIII. mendeko margoak hala XIX.ekoak zaharberritu. Azkenean, XIX. mendekoak zaharberritzea erabaki zen, hauek aurrekoaren berdinak zirelako. Hala ere, lau gune zehatzetan eta XVIII.koei lehio bat irekiz XVIII.koak zaharberritu dira. Cabrerak, bestalde, "zaharberritze lan batean garrantzitsuena nola gelditzen den" dela esan du. "Ekilibrio" bat topatzearen garrantzia azpimarratu du, Cabrerak CPA enpresako kideak. "Loiolakoan ekilibrio on bat topatu da eta guretzat arrakasta bat izan da. Eta jarraitutako prozesu metodologikoan dago arrakasta horren arrazoia".

Egindako lanak banan bana:

-Garbiketa orokorra: hauts, kedar eta abar kentzeko eta erortzeko zorian dauden azalak eta estalkiak finkatu.
-Material likidoen trataera: nitro-konkrezioak kendu; sulfato alkalino eta alkalinoterreo disolbagarriak neutralizatu; alga eta onddoen aurka tratatu harri-azalak; juntura eta arrailak garbitu, eta birrindutako guztia kendu; junturak mortero epoxilikoz bete eta apaindu; arrailak, pitzadurak eta hausturak konpondu; erlantzetako moldurak eta ertzak harri artifizialez zaharberritu; falta diren atalak harri artifizialez osatu; tratatutako azal osoari distira eragin eta puntuan jarri; burdin herdoilduko mihiztaketan hondar guztiak kendu.
-Urreztatuak eta polikromatuak: birpinturak kendu; jatorrizko urreztatuak garbitu; egur, harri edo metalezko euskarrien korrosioak eta galerak kendu; falta diren atalak jarri edo eta tinta neutroen hutsuneak puntuan jarri; tratatutako azalak patinatu eta puntuan jarri.
-Egur barnizatu, igeltsuzko eskultura eta aldareko irudien trataera: egur barnizatuak azaletik garbitu; balkoitxoaren gaineko igeltsuzko eskulturetako atal solteak finkatu; kalteak konpondu, garbitu eta puntuan jarri.
-Lurzorua: garbiketa orokorra hainbat tokitan argizaria kenduz; originalak ez ziren morteroak kendu; hutsuneak mortero bereziz bete eta erretxinez hornitu; juntak karezko morteroz seilatu; hondatutako hainbat elementu zuzendu; azkeneko eskua argizari naturalez eman.
-Behekaldeko paramentuak: superfizie osoaren garbiketa orokorra; hezetasunaren ondorioz sortutako gatzuneak ezabatu; toki desberdinetan hezetasuna zenbaiterainokoa den neurtu; oinarrizko zutabe arkitektonikoen bolumenak berreskuratu; azkeneko eskua argizari naturalez eman.
-Bestelako lanak: kaperetako bobeden saneamendu eta margotze orokorra; floroiak (desmontatu, Xylofagoak kendu eta piezak errekuperatu).

Azpeitia Gukak zu bezalako irakurleen babesa behar du tokiko informazioa euskaraz eta modu profesionalean lantzen jarraitzeko.


Izan Gukakide