Urrestilla, izenik ere ez ia

Erabiltzailearen aurpegia Ramon Etxezarreta 2007ko uzt. 10a, 02:07

Arkitekto jaunak marraztu zuen Azpeitiko mapan, Gipuzkoaren lurralde antolaketa bat aitzakia, Landetatik gorako bailara erraldoia ateratzen zen alkatearen begietarako. Bailara haren barruan zeuden lurrek Urrestilla distritua, auzoa, edo tankerako edozein izen eraman zezaketen. Kajoian sartzeko agindu zuen. “Deja, deja... que los de Urrestilla van a pedir la independencia.”.

 

Eta berriro independentismoa, independentismo susmoa hobeto esateko, zigortua izan zen eta Urrestilla ia ezer hutsera mugatua. Tradizioaren eta historiaren irizpidea gelditu zen nagusi eta gaurko gizarteak beharko lukeen funtzionamendua atzendua. Hala, Urrestillan, beren ustez, jaio, bataiatu, eskolaratu eta bizitako jendea ez dela urrestildarra esan beharko genuke. Azpeitiko izendegiko larogeitamar baserri eta etxetako kontua da hori, zeintzuk Eizaguirre (sic), Elosiaga, Oñatz eta Aratz Erreka auzoetakoak edo Olalde eta Larrañaga areatakoak izan daitezke. Honetatik ondoriozta daitezkeen zentzugabekeriak gerta ez daitezen inoizko batean kontua zuzen daitekeela uste dut. Jakin beza jakin behar duenak, Urrestilla hirigune eta zerbait gehiago dugunok laguntzeko gaudela.

 

Beraz, Azpeitiko udalarentzat Urrestilla dena, sei leku izentxo dira eta, seitatik, erdiak ez oso egoki idatziak, euskaraz behintzat, eta ez nago neu kulpa guztietatik libre. Esango dut zergatik.

 

Zinegotzi nintzela proposamen bat aurkeztu nuen Urrestillako kale izenak euskarazko bertsio behin betirako eta ofiziala izan zezaten. Herritarren erabilera eta euskara aldetik derrigorrezko ziren zuzentasuna izan ziren irizpide. Hala herriko plazari Antxieta plaza jartzea onartu zen. Pentsa daiteke horren ondorio izan daitekeela zimitarioko habe batean zegoen portzelana urdinezko plaka “Plaza del Beato Padre Jose de Antxieta” kentzea eta ordez hojalatazko “1” miserable bat jartzea elizari. Baina ez dauka zer izanik, horrela izatekotan ez bait zuten kenduko “Urrestilgo erria” jartzen zuen portzelana urdinezko plaka “Población de Urrestilla” jartzen zuena kendu zuten bezala. Madarikazio eternalak gal dezala plaka horiek gorde zituena.

 

Zergatik jakin ez eta, irri eginez calle Mantzano deitu eta Zerra alde deitzen genionarentzat Serra alde proposatu nuen eta hala onartu zen. Inoizko dokumentu ofizialetan Manzana de Echevarrieta bezala agertzen da, ulertuko da orain gure irria, eta Zerra hitza idazten ikasi nuenetik ez dit alde egin inork zuzentzen ez duen arte “Serra Alde” proposatu izanaren lotsa. Orain arteko ahaleginek kale egin didate.

 

Beste hiru izenek ere ez daude arazoetatik libre. Googleko mapetara joz gero hauek lirateke. calle de Barrena, calle de Aundia eta calle de Txikia. Uztarria.com-eko izendegira joz, ofiziala uste dut, Kale-barrena (Telesforo Monzonek idazten zuen bezala), Kale-Aundia eta Kale-txiki. Total Kale Haundia bada baten izena, Kale Txikia beharko lukeela bestearenak, edo alderantziz “Txiki” bada batena “Haundi” beharko lukeela bestearenak. “H” hizkia, udalak ezean, geuk jartzen diogu.

 

Nik uste Urrestillak bi kale zituela, orain gehiago dauzka, bata kale nagusia Azpeititik Nuarberako bidea egiten duena eta bi zati dauzkana. Zubitik gorakoa bata, kale gorena, zaharrei ikasi genien bezala, eta zubitik beherakoa bestea, kala barrena, erabileran eta izenean gordetzen dugun bezala. Horren parean eta konparazioz kale txikia edukiko genuke. Azken honetatik datoz, egoera diglosikoan, kale haundia (haundi ez dena errealitatean),edo kale behearen pareko kale goia, eta gainerantzeko aldaera ustelak.

 

Argia astekarian “Debagoiena” izena abian jarri zuen Iban Aranzabalek adierazten zuen oraintsu, formazioz irakaslea eta filologoa dela, baina aurretik euskalduna. Eta horregatik gustatzen zaiola, euskalduna delako, prakabarrenari “praka-behea” ez deitzea. Deba Garaia ez omen  da ezer Debagoienaren ondoan”.

 A! Eta beste gauza bat ere esaten du Aranzabalek honekin zer ikusirik ez duena baina neri asko gustatu zaidana. “Anonimoaren mozorropean edozer esaten da eta edozeinez”.